ಕನಕಮಾಲಿನಿ ಪರಿಣಯ

ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ಕಥೆ:  ಬಾಲಾಂಗದ ಹಾಗೂ ನೀಲಾಂಗದ ಮಾಳವ ರಾಜ್ಯದ ಮಣಿವರ್ಮ ರಾಜನ ಮಕ್ಕಳು. ಒಂದು ದಿನ ಅವರು ತಂದೆಯ ಅಪ್ಪಣೆಯನ್ನು ಪಡೆದು ಬೇಟೆಗೆ ತೆರಳುವರು. ನೀಲಾಂಗದನು ಹರಿಣವನ್ನು ಬೆನ್ನಟ್ಟುತ್ತಾ ಅಣ್ಣನಿಂದ ದೂರವಾಗುವನು. ಅದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಆ ಕಾಡಿನಲ್ಲಿ ವಜ್ರಕೇತನೆಂಬ ಕಿರಾತನು ತನ್ನವರನ್ನೆಲ್ಲಾ ಒಡಗೂಡಿಕೊಂಡು ಬೇಟೆಗೆ ತೆರಳುವನು. ಮುಂದೆ ನೀಲಾಂಗದನಿಗೂ ಕಿರಾತನಿಗೂ ಜಗಳವುಂಟಾಗಿ ಅವರಿಬ್ಬರ ನಡುವೆ ಯುದ್ಧ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ನೀಲಾಂಗದನಿಗೆ ಸೋಲು ಉಂಟಾಗಿ ಅವನು ಕಿರಾತ ಪಡೆಯ ಬಂಧನದಲ್ಲಿ ಇಡಲ್ಪಡುವನು. ಇತ್ತ ಬಾಲಾಂಗದನು ನೀಲಾಂಗದನನ್ನು ಹುಡುಕುತ್ತಾ ಮುಂದೆ ನಡೆಯುವನು. ಮುಂದೆ ಅವನು ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಸುಖರ್ಧಮ ಎಂಬ ಮುನಿಯನ್ನು ಭೇಟಿಯಾಗುವನು. ಅವರು ಅವನ ತಮ್ಮನ ವಿಚಾರವನ್ನೆಲ್ಲಾ ತಿಳಿಸಿ ತನ್ನ ಬಳಿ ೧೨ ದಿನಗಳ ಕಾಲ ಇದ್ದರೆ ತಾನು ಕಿರಾತನನ್ನು ಸೋಲಿಸಲು ಬೇಕಾದ ಎಲ್ಲಾ ವಿದ್ಯೆಗಳನ್ನು ಕಲಿಸುತ್ತೇನೆಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಸುಖರ್ದಮರ ಮಗಳು ನಳಿನಿಗೆ ಬಾಲಾಂಗದನ ಮೇಲೆ ಪ್ರೀತಿ ಹುಟ್ಟುತ್ತದೆ. ಪಾಂಡ್ಯದೇಶದ ರಾಜ ಚಂದ್ರಕೇತನು ವಜ್ರಕೇತನ ಭಾವ ಹಾಗೂ ಸುಖರ್ಧಮರ ಶಿಷ್ಯ. ಅವನಿಗೆ ನಡೆದ ವಿಷಯವನ್ನೆಲ್ಲಾ ತಿಳಿದಾಗ ಬಾಲಾಂಗದನ ಮೇಲೆ ಕೋಪ ಹುಟ್ಟುತ್ತದೆ. ಹಾಗಾಗಿ ಅವನು ಸುಖರ್ಧಮರ ಆಶ್ರಮಕ್ಕೆ ಹೋಗಿ ಬಾಲಾಂಗದನೊಡನೆ ಯುದ್ಧ ಮಾಡುತ್ತಾನೆ. ಇದನ್ನು ತಿಳಿದ ನಳಿನಿಯು ತಂದೆಯ ಬಳಿ ಇದ್ದ ಭಸ್ಮವನ್ನು ಚಂದ್ರಕೇತನ ಮೇಲೆ ಚೆಲ್ಲಿ ಅವನು ಸೋಲುವ ಹಾಗೆ ಮಾಡುತ್ತಾಳೆ. ನಳಿನಿಗೆ ಬಾಲಾಂಗದನ ಮೇಲೆ ಉಂಟಾದ ಬಯಕೆಯನ್ನು ಅವಳು ಬಾಲಾಂಗದನು ಆಶ್ರಮದಿಂದ ಹೊರಡುವ ಸಮಯಕ್ಕೆ ತಿಳಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಅವಳು ಎಷ್ಟು ಒತ್ತಾಯಿಸಿದರೂ ಅವನು ಒಪ್ಪದಿದ್ದ ಕಾರಣ ಅವಳು ಅವನಿಗೆ ರಣಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಯಾರನ್ನು ನಿನಗೆ ಗೆಲ್ಲಲು ಆಗುವುದಿಲ್ಲವೋ ಅವಳನ್ನೇ ಮದುವೆಯಾಗೆಂದು ಶಾಪ ಕೊಡುತ್ತಾಳೆ. ಇತ್ತ ಕಿರಾತನಿಲ್ಲದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಕಿರಾತನ ಹೆಂಡತಿ(ಕುಮುದಿನಿ)ಯು ನೀಲಾಂಗದನನ್ನು ತನ್ನನ್ನು ಸುಖ ಕೊಡಬೇಕೆಂದು ಒತ್ತಾಯಿಸುತ್ತಾಳೆ.ಆದರೆ ನೀಲಾಂಗದನು ಒಪ್ಪುವುದಿಲ್ಲ. ಆ ಸಮಯಕ್ಕೆ ಕಿರಾತನು ಬಂದಾಗ ಕುಮುದಿನಿಯು ನೀಲಾಂಗದನ ಮೇಲೆ ಅಪವಾದ ಹೊರಿಸುತ್ತಾಳೆ.ಕಿರಾತನು ಕೋಪದಿಂದ ನೀಲಾಂಗದನನ್ನು ಕೊಲ್ಲಲು ಹೊರಟಾಗ ಬಾಲಾಂಗದನು ಅಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದು ಅವನಿಗೂ ಕಿರಾತನಿಗೂ ಯುದ್ಧ ನಡೆದು ಕಿರಾತನು ಸಾಯುವನು. ಮಣಿಮಧುರ ರಾಜ್ಯದ ರಕ್ತಾಕ್ಷ ಎಂಬ ರಾಕ್ಷಸನು ಅಲ್ಲಿನ ಜನರಿಗೆ ಪ್ರತಿ ದಿನ ಒಂದು ಬಂಡಿ ಅನ್ನ ಹಾಗು ಒಬ್ಬಆಳನ್ನು ಕಳುಹಿಸಿಕೊಡಬೇಕೆಂದು ಆದೇಶಿಸುತ್ತಾನೆ. ಇದನ್ನು ತಿಳಿದ ಬಾಲಾಂಗದ,ನೀಲಾಂಗದರು ಅವನನ್ನು ಶಿಕ್ಷಿಸಲು ಮುಂದಾಗಿ ಅವನನ್ನು ಕೊಲ್ಲುತ್ತಾರೆ. ಮುಂದೆ ಅವರು ಒಂದು ಸ್ತ್ರೀ ರಾಜ್ಯ ಪ್ರವೇಶಿಸುತ್ತಾರೆ.ಅಲ್ಲಿನ ರಾಣಿ ಪುರುಷದ್ವೇಷಿ ಎಂದು ತಿಳಿದು ಅವಳ ಸೊಕ್ಕಡಗಿಸಬೇಕೆಂದು ನಿರ್ಧರಿಸುವರು. ನೀಲಾಂಗದನು ಅಲ್ಲಿನ ಮಂತ್ರಿ ಕುಮುದಿನಿಯೊಡನೆಯೂ, ಬಾಲಾಂಗದನು ಅಲ್ಲಿನ ರಾಣಿ ಕನಕಮಾಲಿನಿಯೊಡನೆ ಯುದ್ಧ ಮಾಡುವನು. ಎಷ್ಟು ಸಮಯವಾದರೂ ಬಾಲಾಂಗದ – ಕನಕಮಾಲಿನಿಯರ ಯುದ್ಧ ನಿರ್ಣಯವಾಗದಿದ್ದಾಗ ಕನಕಮಾಲಿನಿಯ ತಾಯಿಯಾದ ಯೋಗಿಣಿಯು ಬಂದು ಯುದ್ಧವನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಿ, ಬಾಲಾಂಗದನು ಕನಕಮಾಲಿನಿಗೆ ಸೂಕ್ತ ವರನೆಂದೂ, ಅವನು ಗುಣವಂತನೆಂದೂ ಹೇಳುವಳು. ಮುಂದೆ ನೀಲಾಂಗದನು ಕುಮುದಿನಿಯನ್ನು, ಬಾಲಾಂಗದನು ಕನಕಮಾಲಿನಿಯನ್ನು ಮದುವೆಯಾಗುವರು.

 ಬಾಲಾಂಗದ – ಅಮ್ಮುಂಜೆ ಮೋಹನ, ನೀಲಾಂಗದ – ನವೀನ್ ಶೆಟ್ಟಿ, ವಜ್ರಕೇತ – ಪದ್ಮನಾಭ ಶೆಟ್ಟಿ, ಕಿರಾತ ಪಡೆ – ಗೌತಮ, ಕಾರ್ತೀಕ , ಸುಖರ್ಧಮ – ಶಂಭಯ್ಯ ಭಟ್ , ಚಂದ್ರಕೇತ – ಕುಂಬ್ಳೆ ಶ್ರೀಧರ್ ರಾವ್ , ನಳಿನಿ – ಶರತ್ ಶೆಟ್ಟಿ,  ಕುಮುದಿನಿ – ಕುಸುಮೋದರ, ರಕ್ತಾಕ್ಷ – ಶಿವಪ್ರಸಾದ ಭಟ್ , ಮಂತ್ರಿ – ಅರಳ ಗಣೇಶ ಶೆಟ್ಟಿ,  ಯೋಗಿಣಿ – ವಸಂತ ಗೌಡ,  ಕನಕಮಾಲಿನಿ – ರಮೇಶ್ ಗೌಡ, ಕುಮುದಿನಿ(ಮಂತ್ರಿ)- ಪುತ್ತೂರು ಗಂಗಾಧರ,  ಹಾಸ್ಯ – ಬಾಲಕೃಷ್ಣ ಮಣಿಯಾಣಿ, ಭಾಗವತ – ಹೊಸಮೂಲೆ ಗಣೇಶ ಭಟ್,  ಮದ್ದಳೆ – ಪದ್ಯಾಣ ಜಯರಾಮ ಭಟ್, ಚೆಂಡೆ – ದೇಲಂತಮಜಲು ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ ಭಟ್. ಇವರೆಲ್ಲರ ಸಹಕಾರದಿಂದ ಗಾನಭಾರತಿ ರಮಾಭಾಯಿ ಗೋವಿಂದರಾವ್ ಬಯಲು ರಂಗಮಂದಿರದಲ್ಲಿ ತಾರೀಕು ೧೬-೯-೨೦೧೪ರಂದು ಯಕ್ಷಗಾನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಸೊಗಸಾಗಿ ನಡೆಯಿತು. ರಂಗಮಂದಿರ ಉದ್ಘಾಟನೆಗೊಂಡಬಳಿಕ ಅಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಪ್ರಥಮ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವಿದು.  ಮೊದಲಿಗೆ ಪೂರ್ವರಂಗ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವೂ ಅಲ್ಪ ಸಮಯದಲ್ಲೇ ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟಾಗಿ ಮೂಡಿ ಬಂತು.

ಈ ವರದಿ ಬರೆದದ್ದು  ಅಕ್ಷಯಕೃಷ್ಣ

ಪೂರ್ವರಂಗ

Read Full Post »

ದಮಯಂತಿ ಪುನರ್‌ಸ್ವಯಂವರ

ಇದು ಅಕ್ಷಯಕೃಷ್ಣನ ಯಕ್ಷನೋಟದ ವರದಿ.

ಕಥಾ ಸಾರಾಂಶ: ನಳನು ತನ್ನ ತಮ್ಮ ಪುಷ್ಕರನೊಡನೆ ದ್ಯೂತದಲ್ಲಿ ಸೋತು ತನ್ನ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡು ತನ್ನ ಹೆಂಡತಿ ಮಕ್ಕಳೊಡನೆ ಕಾಡಿಗೆ ಹೋಗುವನು. ತನ್ನ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಪುರೋಹಿತರೊಡನೆ ತನ್ನ ಮಾವನ ಮನೆಗೆ ಕಳುಹಿಸುವನು. ಕೊನೆಗೆ ತನ್ನ ಹೆಂಡತಿಯನ್ನೂ ತೊರೆಯುವನು. ನಳನ ಮೇಲೆ ಶನಿಯ ಪ್ರಭಾವದಿಂದ ಹಾಗೂ ಕಾರ್ಕೋಟಕ ಸರ್ಪದಿಂದಾಗಿ ಕುರೂಪಿಯಾಗುವನು. ನಂತರ ತಾನು ನಳ ಮಹರಾಜರಲ್ಲಿ ಕುದುರೆ ಕಾಯುತ್ತಿದ್ದವನಾಗಿಯೂ, ನಳ ಮಹರಾಜರು ದ್ಯೂತದಲ್ಲಿ ಸೋತ ವಿಷಯವನ್ನೂ, ತನ್ನ ಹೆಸರು ಬಾಹುಕನೆಂದೂ, ತನಗೆ ಯಾವುದಾದರೂ ಕೆಲಸ ಕೊಡಬೇಕೆಂದು ಋತುಪರ್ಣ ಮಹರಾಜನಲ್ಲಿ ಕೇಳುವನು. ಅಂತೆಯೇ ಅಲ್ಲಿಯ ಕುದುರೆ ಕಾಯುವ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಸೇರುವನು. ಒಮ್ಮೆ ಬಾಹುಕನು ಋತುಪರ್ಣನೊಂದಿಗೆ ಬೇಟೆಗೆ ಹೋಗುವನು. ಆಗ ಅವನು ಹಸಿವಿನಿಂದಾಗಿ ಸಾಯುವ ಸ್ಥಿತಿಗೆ ತೆರಳುತ್ತಿದ್ದ ರಾಜನಿಗೆ ತಾನು ಕುದುರೆಗಳಿಗೆಂದು ಮಾಡಿದ್ದ ಹಳಸಿದ ಅನ್ನವನ್ನು ಕೊಡುವನು. ಅದರ ರುಚಿಯನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿ ಮೆಚ್ಚಿದ ರಾಜನು ಅವನನ್ನು ತನ್ನ ಅಡಿಗೆ ಭಟ್ಟನನ್ನಾಗಿ ನೇಮಿಸುವನು.
ಇತ್ತ ದಮಯಂತಿಯು ತನ್ನ ಪತಿಯನ್ನು ಹುಡುಕುತ್ತಾ ಕೊನೆಗೆ ತನ್ನ ಚಿಕ್ಕಮ್ಮನ ಅರಮನೆಯನ್ನು ಸೇರಿ ಅಲ್ಲಿ ಯಾರಿಗೂ ತಿಳಿಯದಂತೆ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಸೇರುವಳು. ದಮಯಂತಿಯ ತಂದೆ ರಾಜ ಭೀಮಕ ತನ್ನ ಮಗಳನ್ನು ಹುಡುಕಿ ತರಬೇಕೆಂದು ತನ್ನ ಮಂತ್ರಿಗೆ ಹೇಳುವನು. ಅವನು ಹುಡುಕುತ್ತಾ ದಮಯಂತಿಯು ಇದ್ದ ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ಬಂದು ದಮಯಂತಿಯ ಚಿಕ್ಕಮ್ಮನಿಗೆ ನಡೆದ ವಿಷಯವನ್ನು ತಿಳಿಸಿ, ದಮಯಂತಿಯನ್ನು ಕರೆದೊಯ್ಯುವನು. ದಮಯಂತಿಯು ತನ್ನ ಪತಿ ದೊರಕುವವರೆಗೆ ತಾನು ಊಟ, ಸ್ನಾನಾದಿಗಳನ್ನು ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲವೆಂದು ಹೇಳುತ್ತಾಳೆ. ಅವಳ ತಂದೆಯ ಅಪ್ಪಣೆಯಂತೆ ಮಂತ್ರಿ ನಳನನ್ನು ಹುಡುಕುತ್ತಾ ಕೊನೆಗೆ ಋತುಪರ್ಣನ ಅರಮನೆಗೆ ಬರುವನು. ಅಲ್ಲಿ ಅವನು ರಾಜನೊಂದಿಗೆ ಊಟ ಮಾಡುವನು. ನಂತರ ಅವನು ಹೊರಟ ಮೇಲೆ ಅಲ್ಲಿ ಕಂಡ ಬಾಹುಕನ ಮೇಲೂ, ಅವನ ಅಡಿಗೆಯ ಮೇಲೂ ಅನುಮಾನ ಬಂದು ನಡೆದ ವಿಷಯವನ್ನು ದಮಯಂತಿಯ ತಂದೆಗೆ ತಿಳಿಸುವನು. ನಂತರ ದಮಯಂತಿಯು ತನ್ನ ತಂದೆಗೆ ತನಗೊಂದು ಪುನರ್‌ಸ್ವಯಂವರವನ್ನು ಏರ್ಪಡಿಸಬೇಕೆಂದು, ಎಲ್ಲ ರಾಜರನ್ನು ಆಹ್ವಾನಿಸಬೇಕೆಂದು, ಋತುಪರ್ಣನಿಗೆ ಒಂದು ದಿನದ ಮೊದಲು ಆಹ್ವಾನ ತಲುಪಬೇಕೆಂದು ಹೇಳುವಳು. ಆಹ್ವಾನವನ್ನು ನೋಡಿದ ಋತುಪರ್ಣನು ಅಲ್ಲಿಗೆ ಹೋಗಿ ಸ್ವಯಂವರವನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಬೇಕೆಂದು ಯೋಚಿಸಿದನು. ಆದರೆ ಅಲ್ಲಿಗೆ ಹೋಗಲು ೧೫ ದಿನಗಳು ಬೇಕಿತ್ತು ಎಂದು ಚಿಂತೆಯಲ್ಲಿದ್ದಾಗ ಬಾಹುಕನು ತಾನು ಒಂದು ದಿನದ ಒಳಗೆ(ಮುಹೂರ್ತದ ಮೊದಲು) ಸ್ವಯಂವರಕ್ಕೆ ಕರೆದೊಯ್ಯುತ್ತೇನೆ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾನೆ. ಅಂತೆಯೇ ಹೊರಟ ಋತುಪರ್ಣನು ಬಾಹುಕನ ಪೂರ್ವಸಂಗತಿಗಳನ್ನು ಯೋಚಿಸಿ, ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಘಟನೆಗಳನ್ನು ಚಿಂತಿಸಿ ಅನುಮಾನದಿಂದ ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ರಥವನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸುವಂತೆ ಬಾಹುಕನಲ್ಲಿ ಹೇಳಿ ಅವನನ್ನು ನಿಜ ಹೇಳಬೇಕೆಂದು ಒತ್ತಾಯಿಸಿದಾಗ ಅವನು ನಳ ಎಂದು ತಿಳಿಯುವನು. ನಂತರ ಅವನು ನಳನಿಗೆ ಶನಿಮಂತ್ರವನ್ನು ಹೇಳಿಕೊಡುವನು. ನಂತರ ಅವರು ಮುಂದೆ ಸಾಗುತ್ತಾ ಪರಸ್ಪರ ಅನೇಕ ವಿದ್ಯೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತಾಡುತ್ತಾ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲದ ವಿದ್ಯೆಯನ್ನು ಕಲಿತುಕೊಂಡರು. ನಳನು ಶನಿಯ ಪ್ರಭಾವದಿಂದ ವಿಮುಕ್ತಿ ಹೊಂದಿದ್ದರೂ ಸ್ವಯಂವರಕ್ಕೆ ನಳನು ಬಾಹುಕನಾಗಿಯೇ ಹೋದನು. ಆದರೂ ದಮಯಂತಿಯು ಬಾಹುಕನ ನಡವಳಿಕೆಗಳನ್ನು ಅವನು ಮಾಡಿದ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಗಮನಿಸಿ ಹಾಗೂ ಒಂದೇ ರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ಅಯೋಧ್ಯೆಯಿಂದ ಬಂದದ್ದನ್ನು ಕಂಡು ದಮಯಂತಿ ನಳನನ್ನು ಗುರುತಿಸಿ ನಂತರ ಅವರಿಬ್ಬರೂ ಒಂದಾದರು. ನಳನು ಋತುಪರ್ಣನಿಂದ ದ್ಯೂತದ ವಿದ್ಯೆಯನ್ನು ಕಲಿತನು. ನಂತರ ಅವನು ತನ್ನ ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಹಿಂತಿರುಗಿ ತನ್ನ ತಮ್ಮನನ್ನು ಸೋಲಿಸಿ ನಂತರ ಅವರು ಎಲ್ಲರೂ ಒಂದಾಗಿ ಸುಖದಿಂದ ಬಾಳಿದರು.
೨೫-೮-೨೦೧೪ರಂದು ನಿಡ್ಲೆಯ ಶ್ರೀ ಮಹಾಗಣಪತಿ ಯಕ್ಷಗಾನ ಮಂಡಳಿಯ ಕಲಾವಿದರು ಈ ಆಟವನ್ನು ಮೈಸೂರಿನ ಶಂಕರಮಠದಲ್ಲಿ ಪ್ರಸುತಪಡಿಸಿದ್ದರು.

 

ಮಣಿಯಾಣಿ -ಬಾಹುಕ ೧

 

 

ಋತುಪರ್ಣ ೧ – ಅಮ್ಮುಂಜೆ ಮೋಹನ್ ಕುಮಾರ್ ಅವರಿಗೆ ಇದ್ದ ಸ್ವಲ್ಪ ಸಮಯಾಕಾಶದಲ್ಲಿ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಅಭಿನಯಿಸಿದರು. ಬಾಹುಕನಾಗಿ ಮವ್ವಾರು ಬಾಲಕೃಷ್ಣ ಮಣಿಯಾಣಿ ಅವರ ಮನೋಜ್ಞ ಅಭಿನಯ, ಹಾಗೂ ಅವರ ವೇಷಭೂಷಣ ಸಭಿಕರ ಮನಗೆಲ್ಲುವಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿತ್ತು. ದಮಯಂತಿಯಾಗಿ ಕುಂಬ್ಳೆ ಶ್ರೀಧರ ರಾವ್. ಅವರ ಪಾತ್ರಕ್ಕೊಂದು ತೂಕವಿತ್ತು. ಅವರು ಎಷ್ಟೊ ವರ್ಷಗಳ ತರುವಾಯ ದಮಯಂತಿಯ ಪಾತ್ರ ನಿರ್ವಹಿಸಿದ್ದರು. ನಳನ ಕುಲ ಪುರೋಹಿತನಾಗಿ ರಮೇಶಗೌಡ ಬೆಳಾಲು, ಭೀಮಕನಾಗಿ ಪದ್ಮನಾಭ ಶೆಟ್ಟಿ, ಮಂತ್ರಿ – ವಸಂತಗೌಡ, ದಮಯಂತಿಯ ಚಿಕ್ಕಮ್ಮ – ಪುತ್ತೂರು ಗಂಗಾಧರ, ಋತುಪರ್ಣ ೨ -ನಿಡ್ಲೆ ಗೋವಿಂದ ಭಟ್, ನಳ – ಅರಳ ಗಣೇಶ ಶೆಟ್ಟಿ, ನಳನ ಮಕ್ಕಳು – ಕಾರ್ತೀಕ, ಗೌತಮ, ಪುಷ್ಕರ – ನವೀನ ಶೆಟ್ಟಿ, ಪುಷ್ಕರನ ಮಂತ್ರಿಗಳು – ಕುಸೋಮೋದರ, ಶರತ್‌ಶೆಟ್ಟಿ ತೀರ್ಥಳ್ಳಿ , ಶನಿ – ಶಿವಪ್ರಸಾದ ಭಟ್ ಇವರೆಲ್ಲರ ಅಭಿನಯದಿಂದ ಆಟ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ನಡೆಯಿತು. ಭಾಗವತ – ರವಿಚಂದ್ರ ಕನ್ನಡಿಕಟ್ಟೆ ಅವರ ಸುಶ್ರಾವ್ಯ ಗಾಯನ ಆಟಕ್ಕೆ ಕಳೆ ಕಟ್ಟಿತು.
ಚೆಂಡೆ – ದೇಲಂತಮಜಲು ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ ಭಟ್, ಮದ್ದಳೆ – ಪಿ.ಟಿ.ಜಯರಾಮಭಟ್ ಪದ್ಯಾಣ ಹಿಮ್ಮೇಳ ಸಹಕಾರ ನೀಡಿದರು.

Read Full Post »

ನರಕಾಸುರ ಮೋಕ್ಷ ಕ್ಯಾಮರಾ ಕಣ್ಣಲ್ಲಿ

ಪುತ್ತೂರು ಶ್ರೀ ಮಹಾಲಿಂಗೇಶ್ವರ ಪ್ರವಾಸೀ ಯಕ್ಷಗಾನ ಮಂಡಳಿಯ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕ ಡಾ. ಶ್ರೀಧರ ಭಂಡಾರಿ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ೨೫-೭-೨೦೧೪ರಂದು ಮೈಸೂರಿನ ಶಂಕರಮಠದಲ್ಲಿ ನರಕಾಸುರ ಮೋಕ್ಷ ಕನಕಾಂಗಿ ಕಲ್ಯಾಣ ಎಂಬ ಪ್ರಸಂಗದ ಆಟ ನಡೆಯಿತು.  ಯಕ್ಷಗಾನ ನೋಡಲು ಖುಷಿಯೇ ನನಗೆ. ಅದು ಆದಷ್ಟು ಬೇಗ ಮುಗಿಯಬೇಕು ಅಷ್ಟೆ!   ಇವರ ತಂಡ ಸುಮಾರು ೧೧ ಪ್ರಸಂಗಗಳನ್ನು ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿ ಆಡಿ ತೋರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇದುವರೆಗೆ ೩ ಆಯಿತು. ಪುತ್ತೂರಿನಿಂದ ಅದೂ ತವರೂರಿಂದ ಮೈಸೂರಿಗೆ ಬರುವ ತಂಡದ ಒಂದಾದರೂ ಆಟ ನೋಡದಿದ್ದರೆ ಹೇಗೆ? ನಾನು ನೋಡದೆ ಇದ್ದರೆ ಶ್ರೀಧರ ಭಂಡಾರಿಯವರಿಗೆ ಏನೂ ಬೇಸರವಾಗಲಿಕ್ಕಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಅನಂತನಿಗೆ ಬೇಸರವಾಗಬಹುದು ಒಂದು ಆಟ ನೋಡಿಲ್ಲ ಎಂಥ ಜನುಮ ಇವಳದು ಎಂಬ ಅಪವಾದ ನನಗೆ ಬರಬಾರದಲ್ಲ!

ಆಟಕ್ಕೆ ಹೋಗಲು ಪೂರ್ವ ತಯಾರಿ (ಅಂದರೆ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಹೋಗುತ್ತೇನೆ ಎಂದು ಮೊದಲೇ ಹೇಳಬೇಕು ನೋಡಿ! ) ಮಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದೆ. ಸರಿಯಾಗಿ ೬ ಗಂಟೆಗೆ ಮಳೆ ಬರಬೇಕೆ. ಮಳೆ ನಿಲ್ಲುವ ವರೆಗೆ ಕಾದು ೬.೩೦ಗೆ ಹೋದೆ. ಅದಾಗಲೇ ಯಕ್ಷಕಿನ್ನರರು ವೇದಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಕುಣಿಯುತ್ತಿದ್ದರು. ಬೆರಳೆಣಿಕೆಯ  ಪ್ರೇಕ್ಷಕರು ಕುಳಿತಿದ್ದರು.  ಪ್ರೇಕ್ಷಕರು ಕೂತಲ್ಲೇ ಕೈ ಕಾಲು ಕುಣಿಸುತ್ತಿರುವುದು ಕಂಡಿತು. ಭಲೇ ಭಲೇ ವೀಕ್ಷಕರಿಗೆ ಆಟ ಈ ಪರಿ ಖುಷಿಯಾಗಿ ಕೂತಲ್ಲೇ ಕುಣಿಯಬೇಕೆಂಬ ತವಕ ಮೂಡಿಸಿದೆಯಲ್ಲ ಎಂದು ಕೊಂಡಾಡುತ್ತ  ಖುಷಿಯಾಗಿ ಕುಳಿತೆ. ಸ್ವಲ್ಪ ಹೊತ್ತಲ್ಲೇ ನಾನೂ ಕೈಕಾಲು ಆಡಿಸಿ ನರ್ತನಕ್ಕೆ ತೊಡಗಿದೆ. ನರಕಾಸುರನ ಸೈನ್ಯಕ್ಕಿಂತ ಸೊಳ್ಳೆಯ ಸೈನ್ಯವೇ ಜಾಸ್ತಿ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿತ್ತು!

ದೇವೇಂದ್ರ ಹಾಗೂ ನರಕಾಸುರನಿಗೆ ಮಾತುಕತೆ ನಡೆಯುತ್ತಿತ್ತು.  ಆಗ ಪ್ರೇಕ್ಷರ ಕಡೆಯಿಂದ ಒಬ್ಬ ವೇದಿಕೆಯೆಡೆಗೆ ನರ್ತನ ಮಾಡುತ್ತ ಬಂದು ಜೇಬಲ್ಲಿದ್ದ ರೂ. ಹತ್ತು ಹಾಗೂ ಚಿಲ್ಲರೆ ನಾಣ್ಯವನ್ನು ಕೈ ಮುಗಿದು ದೇವೆಂದ್ರನಿಗೆ ಕೊಡಲು ಹೋದ. (ದೇವೇಂದ್ರ ಅವನ ಈ ಸಹಾಯವನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸಿ ಕೃಷ್ಣನ ಮೊರೆ ಹೋದ!) ಅವನಿಗೆ ಸಾಕ್ಷಾತ್ ದೇವರೇ ಧರೆಗೆ ಇಳಿದಂತೆ ಕಂಡಿರಬೇಕು.  ಅದಕ್ಕೆ ಖುಷಿಯಾಗಿ    ಇನಾಮು ಕೊಡಲು ಹೋಗಿದ್ದಿರಬೇಕು. ಅವನು ಮದಿರೆಯ ಗುಂಗಿನಲ್ಲಿದ್ದ. ನಿಜಕ್ಕೂ ನನಗೆ ಆಶ್ಚರ್ಯವೆನಿಸಿದ್ದು ಹೆಂಡ ಕುಡಿದಮೇಲೂ ಅವನ ಬಳಿ ಚಿಲ್ಲರೆ ಕಾಸು ಉಳಿದದ್ದು!

ನರಕಾಸುರನಿಗೆ ಮೋಕ್ಷ ಕರುಣಿಸಿದ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣ.  ಆ ಬಳಿಕ ನನಗೂ ಸೊಳ್ಳೆಗಳ ಸೈನ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಹೋರಾಡಿ ಸಾಕಾಗಿ ಕನಕಾಂಗಿ ಕಲ್ಯಾಣ ನೋಡುವ ಮನಸ್ಸಾಗದೆ ಮನೆಗೆ ತೆರಳಿದೆ.  ಯಕ್ಷಗಾನ ಆಟವನ್ನು ನನ್ನ ಕಣ್ಣಲ್ಲಿ ನೋಡುವುದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು  ಕ್ಯಾಮರಾಕಣ್ಣಲ್ಲಿ ಕಾಣುವುದೇ ನನಗಾನಂದ.   ನಿಮ್ಮ ಕಣ್ಣಿಗೂ ಕಾಣಲು ಅವನ್ನಿಲ್ಲಿ  ಹಾಕಿರುವೆ.

 

 

Read Full Post »

ರಾವಣೋದ್ಭವ, ಶೂರ್ಪನಖಾ ವಿವಾಹ, ರಾವಣ ದಿಗ್ವಿಜಯ, ರಾವಣ ವಧೆ

 ತಾರೀಕು ೨೮-೭-೨೦೧೩ರಂದು ಮೈಸೂರಿನ ವೀಣೆಶೇಷಣ್ಣ ಭವನದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ಮಹಾಗಣಪತಿ ಯಕ್ಷಗಾನ ಮಂಡಳಿ (ರಿ) ನಿಡ್ಲೆ ಧರ್ಮಸ್ಥಳ ಇವರ ತಂಡದವರು ದಿ. ಜಿ.ಟಿ. ನಾರಾಯಣರಾವ್, ದಿ.ಜಿ.ಟಿ ಕೃಷ್ಣಮೂರ್ತಿ, ದಿ. ಜಿ.ಟಿ. ಈಶ್ವರ ಇವರ ಸ್ಮರಣಾರ್ಥ ಈ ಮೇಲಿನ ಯಕ್ಷಗಾನ ಪ್ರಸಂಗಗಳನ್ನು ನಡೆಸಿಕೊಟ್ಟರು.
ಮಧ್ಯಾಹ್ನ ೨.೩೦ಕ್ಕೆ ಸರಿಯಾಗಿ ಸಭಾ ಕಲಾಪವಿಲ್ಲದೆಯೇ ಯಕ್ಷಗಾನ ಪ್ರಾರಂಭಗೊಂಡಿತು. ವಿಶ್ರವಸ್ಸು ಮುನಿಯಿಂದ  ಕೈಕಸಾ ದೇವಿಗೆ ರಾವಣ, ಕುಂಭಕರ್ಣ, ವಿಭಿಷಣ, ಹಾಗೂ ಶೂರ್ಪನಖೆ ಎಂಬ ನಾಲ್ಕು ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಪಡೆಯುವಲ್ಲಿಂದ ಆಟಕ್ಕೆ ಕಳೆಕಟ್ಟಿತು. ರಾವಣ ಕುಂಭಕರ್ಣರು ಬ್ರಹ್ಮನನ್ನು ಮೆಚ್ಚಿಸಿ ವರಗಳನ್ನು ಪಡೆಯುವರು. ಅವರು ಋಷಿಮುನಿಗಳಿಗೆ ಬಡಜನರಿಗೆ ತೊಂದರೆ ಕೊಡುತ್ತಿದ್ದರು.

     ಶೂರ್ಪನಖೆ ರಾವಣನ ಬಳಿ ತನಗೆ ಮದುವೆಮಾಡಲು ಕೇಳಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾಳೆ. ಅವಳ ಕೋರಿಕೆಯನ್ನು ರಾವಣ ಮನ್ನಿಸಿ, ಮಾಯಾವಿ, ಮಂತ್ರವಾದಿ ವಿದ್ಯುಜ್ಜೀವನೊಡನೆ ಮದುವೆ ಮಾಡುತ್ತಾನೆ.  ರಾವಣ ವಿದ್ಯುಜೀವನೊಡಗೂಡಿ ದಿಗ್ವಿಜಯಕ್ಕೆಂದು ಸ್ವರ್ಗಲೋಕಕ್ಕೆ ಹೋಗುತ್ತಾನೆ. ವಿದ್ಯುಜೀವನ ವರ್ಚಸ್ಸು ಕಂಡು ರಾವಣನಿಗೆ ಹೆದರಿಕೆ ಸುರುವಾಗಿ ಮುಂದೆ ಇವ ನನ್ನನು ಮೀರಿಸುವನು ಎಂದು ಭಾವಿಸುತ್ತಾನೆ. ಅಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯುಜೀವ ದೇವತೆಗಳನ್ನು ಸೋಲಿಸಲು ದೇವತೆಗಳ ವೇಷ ಧರಿಸಿದಾಗ ಮೋಸದಿಂದ ರಾವಣ ವಿದ್ಯುಜೀವನನ್ನು ಸಂಹರಿಸುತ್ತಾನೆ. ರಾವಣ ದೇವೇಂದ್ರರಿಗೆ ನಡೆದ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ರಾವಣನಿಗೆ ಸೋಲು, ರಾವಣನ ಮಗ ಮೇಘನಾದ ದೇವೇಂದ್ರನನ್ನು ಸೋಲಿಸುತ್ತಾನೆ.

    ಒಮ್ಮೆ ರಾವಣನಿಗೆ ವೇದವತಿಯ ದರ್ಶನವಾಗುತ್ತದೆ. ಅವಳನ್ನು ಬಲಾತ್ಕರಿಸಲು ಮುಂದಾಗುವಾಗ ಅವನಿಗೆ ಶಾಪ ಕೊಟ್ಟು ಅಗ್ನಿಕುಂಡಕ್ಕೆ ಹಾರುವಳು. ಜಪ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ವಾಲಿಯನ್ನು ರಾವಣ ಕೆಣಕಲು ಹೋಗಿ ಸಿಕ್ಕಿ ಹಾಕಿಕೊಂಡು ಅವನನ್ನು ಅಂಗದನ ತೊಟ್ಟಿಲಿಗೆ ಗೊಂಬೆಯಂತೆ ಕಟ್ಟಲಾಯಿತು. ರಾವಣನ ಧೈನ್ಯಾವಸ್ಥೆ ಕಂಡು ಕೆಲದಿನಗಳನಂತರ ವಾಲಿಯೇ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದ. ಮತ್ತೆ ಆಪ್ತಮಿತ್ರನೂ ಆದ. ಮುಂದೆ ಬಲಿ ಚಕ್ರವರ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಯುದ್ಧಕ್ಕೆ ಹೋಗಿ ಸೆರೆಮನೆಗೆ ಸೇರಿ ಅಲ್ಲಿಯ ಜನಗಳು ಬಂದು ಹಣ್ಣುಹಂಪಲು ಕೊಟ್ಟು ಮೃಗಾಲಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ಕಂಡಂತೆ ನೋಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಅವನ ಕುತ್ತಿಗೆಗೆ ಹಗ್ಗ ಕಟ್ಟಿ ಊರಲ್ಲಿ ಮೆರವಣಿಗೆ ಮಾಡಿ ಕುಣಿಸಿದರು. ಹೀಗೆ ಅವಮಾನಿತನಾಗಿ ಕಡೆಗೆ ಬಲಿಯ ಕಾಲಿಗೆ ಬಿದ್ದು ಬಚಾವಾಗಿ ಲಂಕೆ ಸೇರುತ್ತಾನೆ.
ರಾಮ ರಾವಣರ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ರಾವಣನ ವಧೆಯೊಂದಿಗೆ ಆಟ ೮.೩೦ಕ್ಕೆ ಮುಕ್ತಾಯವಾಯಿತು. ೬ ಗಂಟೆಗಳ ಕಾಲ ಎಡೆಬಿಡದಂತೆ ಆಟ ನಡೆಯಿತು. ಸಭಾಂಗಣ ಜನರಿಂದ ತುಂಬಿತ್ತು.

  ಕುಂಬ್ಳೆ ಶ್ರೀಧರರಾವ್ ವಿಶ್ರವಸ್ಸುವಾಗಿ ವಿಳಂಬಿಸದೆ ಆಟವನ್ನು ಚುರುಕಾಗಿ ಮುಂದುವರಿಸಿದರು. ಅಂಬಾಪ್ರಸಾದ ಪಾತಾಳ ಕೈಕಸಿಯಾಗಿ ಅಭಿನಯ. ಸಭಾಂಗಣದಿಂದ ಮೇಲೆ ವೇದಿಕೆಗೆ ದಿಬ್ಬಣ ಬರುವ ಮೂಲಕ ಶೂರ್ಪನಖಾ ವಿವಾಹ ಪ್ರಸಂಗ ಬಲು ಅದ್ಧೂರಿಯಿಂದ ಬಲು ಸ್ವಾರಸ್ಯವಾಗಿ ಮೂಡಿಬಂತು. ವಿದ್ಯುಜ್ಜೀವನಾಗಿ ವಸಂತಗೌಡ ಕಾರ್ಯತಡ್ಕ  ಚೆನ್ನಾಗಿ ಅಭಿನಯಿಸಿದರು. ವಾಲಿಯಾಗಿ ಅಮ್ಮುಂಜೆ, ಶೂರ್ಪನಖೆಯಾಗಿ ಶಿವಪ್ರಸಾದ, ಬಲಿ ಚಕ್ರವರ್ತಿಯಾಗಿ ಪದ್ಮನಾಭಶೆಟ್ಟಿ, ವೇದವತಿಯಾಗಿ ಅಂಬಾಪ್ರಸಾದ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರನ್ನು ರಂಜಿಸಿದರು.
ನವೀನಶೆಟ್ಟಿ ಕುಂಭಕರ್ಣ, ಅಮ್ಮುಂಜೆ ಮೋಹನಕುಮಾರ್ ಒಂದನೇ ರಾವಣ  ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಅವರ ಮಾತುಕತೆ ಹಾಗೂ ಅಮೋಘ ಡಿಂಗಣದಿಂದ ಜನರಿಂದ ಚಪ್ಪಾಳೆ ಗಿಟ್ಟಿಸಿಕೊಂಡರು. ಸುಬ್ರಾಯ ಹೊಳ್ಳ ೨ನೇ ರಾವಣ  ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಹಾಗೂ ನಿಡ್ಲೆ ಗೋವಿಂದ ಭಟ್ ೩ನೇ ರಾವಣ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಮಿಂಚಿದರು.

  ಯಕ್ಷಗಾನ ೬ ಗಂಟೆ ನಿರಂತರವಾಗಿ ನಡೆಯಿತು. ಆಟ ಬಲು ಚೆನ್ನಾಗಿತ್ತು ಎಂದು ಪ್ರೇಕ್ಷಕರು ಪರಸ್ಪರ ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳುತ್ತ ಮನೆಗೆ ತೆರಳಿದರು.

  ಈ ವರದಿಯನ್ನು ಬರೆದುಕೊಟ್ಟವನು ನನ್ನ ಅಣ್ಣನ ಮಗ ಅಕ್ಷಯಕೃಷ್ಣ. (ಅವನು ಈ ಹಿಂದೆಯೇ ಬರೆದು ಕೊಟ್ಟಿದ್ದಾನೆ. ನಾನಿಲ್ಲಿ ಹಾಕುವುದನ್ನು ತಡ ಮಾಡಿದೆ.) ಯಕ್ಷಗಾನದಲ್ಲಿ ತೀವ್ರ ಆಸಕ್ತಿ. ಈಗಾಗಲೇ ನೂರಾರು ಯಕ್ಷಗಾನ ನೋಡಿದ್ದಾನೆ ಹಾಗೂ ಎಲ್ಲಿ ನೋಡಿದ್ದು, ಯಾವ ಪ್ರಸಂಗ ಇತ್ಯಾದಿ ಅವನ್ನೆಲ್ಲ ಡೈರಿಯಲ್ಲಿ ಬರೆದಿಟ್ಟಿದ್ದಾನೆ.   ಈಗ ಪಿಯುಸಿ ಎರಡನೇ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಓದುತ್ತಿರುವ ಹುಡುಗ.

Read Full Post »